વિશ્વ એઇડ્સ દિવસ દર વર્ષે 1 ડિસેમ્બરે ઉજવવામાં આવે છે. HIV સામેની લડાઈમાં એકસાથે આવવા, HIV પીડિતોને ટેકો આપવા, એઈડ્સથી મૃત્યુ પામેલા લોકોને શ્રદ્ધાંજલિ આપવા અને સમાજમાં એઈડ્સ વિશે જાગૃતિ ફેલાવવા માટે આ દિવસ સમગ્ર વિશ્વમાં ઉજવવામાં આવે છે. વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન (ડબ્લ્યુએચઓ) ના એક અહેવાલ મુજબ, વર્ષ 2021 માં, વિશ્વભરમાં લગભગ 6,50,000 લોકો એચઆઈવીને કારણે મૃત્યુ પામ્યા હતા. બીજી તરફ, ભારત સરકારના નેશનલ એઈડ્સ કંટ્રોલ ઓર્ગેનાઈઝેશન (NACO) ના રિપોર્ટ અનુસાર, વર્ષ 2021 માં, લગભગ 42 હજાર લોકો એઈડ્સ સંબંધિત બીમારીઓને કારણે મૃત્યુ પામ્યા હતા અને આ આંકડો દર વર્ષે વધી રહ્યો છે.
વર્લ્ડ એઇડ્સ ડેનો ઇતિહાસ
વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન (WHO) એ સ્થાનિક અને રાષ્ટ્રીય અધિકારીઓ, આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થાઓ અને ખાનગી નાગરિકો વચ્ચે એઈડ્સની માહિતીની વહેંચણીને પ્રોત્સાહન આપવા માટે 1 ડિસેમ્બર 1988ના રોજ વર્લ્ડ એઇડ્સ ડેની સ્થાપના કરી. 1988 માં, જ્યારે વિશ્વ એઇડ્સ દિવસની ઉજવણી કરવામાં આવી હતી, એવો અંદાજ હતો કે 90,000 થી 1,50,000 લોકો HIV પોઝિટિવ હતા. આ રોગચાળાની શરૂઆતથી, લગભગ 84.2 મિલિયન લોકો એચઆઇવી વાયરસથી સંક્રમિત થયા છે અને લગભગ 40.1 મિલિયન લોકો એચઆઇવીથી મૃત્યુ પામ્યા છે. 1996 સુધી, ડબ્લ્યુએચઓએ વિશ્વ એઇડ્સ દિવસના સંદર્ભમાં વાર્ષિક ઘણા કાર્યક્રમોનું આયોજન કર્યું હતું. જે બાદ સંયુક્ત રાષ્ટ્રની એજન્સી UNAIDSએ આ જવાબદારીઓ પોતાના હાથમાં લીધી. UNAIDS એ 1997 માં એઇડ્સ વિશે જાગૃતિ લાવવા અને વિશ્વભરમાં એઇડ્સની માહિતી એકત્રિત કરવા માટે વિશ્વ એઇડ્સ ઝુંબેશ (WAC) ની પણ સ્થાપના કરી હતી.
વર્લ્ડ એઇડ્સ દિવસ-2022 ની થીમ
આ વખતે વર્લ્ડ એઇડ્સ ડેની થીમ “સમાનતા” છે. સમાનતા પર ભાર મુકવામાં આવશે, એટલે કે સમાજમાં ફેલાયેલી અસમાનતાને દૂર કરીને એઈડ્સને જડમૂળથી નાબૂદ કરવા માટે પગલાં લેવાશે. સેન્ટર ફોર ડિસીઝ કંટ્રોલ એન્ડ પ્રિવેન્શન મુજબ, વર્લ્ડ એઇડ્સ ડે એ દરેક વ્યક્તિ અને સમુદાય માટે એઇડ્સના કારણે જીવ ગુમાવનારાઓને યાદ કરવા અને તેમને શ્રદ્ધાંજલિ આપવાની તક છે.
વર્લ્ડ એઇડ્સ ડેનું મહત્ત્વ
વર્લ્ડ એઇડ્સ ડે મહત્ત્વપૂર્ણ છે કારણ કે તે લોકો અને સરકારને યાદ અપાવે છે કે એચઆઇવી હજુ પણ એક ગંભીર સમસ્યા છે, જેના માટે લોકોને જાગૃત કરવા, રોગથી પ્રભાવિત લોકો માટે ભંડોળ એકત્ર કરવા અને તેમના માટે વધુ સારી શૈક્ષણિક તકો ઊભી કરવા માટે સંબોધિત કરવાની જરૂર છે.
HIV/AIDS કેવી રીતે ફેલાય છે?
પ્રોટેક્શન વગર કોઈની સાથે સેક્સ માણવાની સ્થિતિમાં એઈડ્સ ફેલાવવાની શક્યતા સૌથી વધુ હોય છે. એટલું જ નહીં, જો સોય અથવા સિરીંજનો એકથી વધુ વખત ઉપયોગ કરવામાં આવે છે, તો સંક્રમણ ફેલાવાનું જોખમ ઘણી હદ સુધી વધી જાય છે. આ સંક્રમણ અન્ય દર્દી પર HIV સંક્રમિત સોય અથવા તબીબી સાધનોનો ઉપયોગ કરીને પણ ફેલાય છે.
HIV અને AIDS વચ્ચે શું તફાવત છે?
AIDS એ હ્યુમન ઇમ્યુનોડેફિસિયન્સી (HIV) વાયરસના સંક્રમણને કારણે થતો રોગ છે. જો HIVની યોગ્ય સમયે સારવાર ન કરવામાં આવે તો આનાથી AIDS થઈ શકે છે. બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો, એક્વાયર્ડ ઇમ્યુનોડેફિસિયન્સી સિન્ડ્રોમ (AIDS) એવા કેટલાય લક્ષણોને કહેવાય છે જે હ્યુમન ઇમ્યુનોડેફિસિયન્સી વાયરસ (HIV) ના સંક્રમણને કારણે થાય છે. HIVનો ત્રીજો અને સૌથી ગંભીર તબક્કો AIDS કહેવામાં આવે છે.
