આજે વિશ્વ તમાકુ નિષેધ દિવસ છે. આના કારણે દૈનિક ભાસ્કરના રિતેશ શુક્લાએ સ્ટેનફોર્ડ યુનિવર્સિટીના હિસ્ટ્રી ઓફ સાયન્સના પ્રોફેસર રોબર્ટ પ્રોક્ટર સાથે વાત કરી હતી. તમાકુ ઉદ્યોગ સામે જુબાની આપનાર તે પ્રથમ ઈતિહાસકાર છે. વાંચો પ્રો. પ્રોક્ટર સાથેની વાતચીતના અંશો…
તમાકુ અને તેના વપરાશકારો કુખ્યાત છે, પરંતુ જે સરકારો તેને વેચવાની મંજૂરી આપે છે અને જે લોકો તેને જાહેરાતો દ્વારા બજારમાં લાવે છે તેઓ સમૃદ્ધ, પ્રતિષ્ઠિત અને શક્તિશાળી જીવન જીવે છે. તમાકુને સિગારેટમાં રૂપાંતરિત કરવાની ટેક્નોલોજીથી વધુ ખતરનાક દુનિયામાં અત્યાર સુધી કંઈ નથી બન્યું. તમાકુનો ધુમાડો સિગારેટ દ્વારા ગળામાં પ્રવેશતો નથી અને લોકો તેને ફેફસામાં ખેંચે છે.
એક સિગારેટમાં 600 પ્રકારના ઝેરી પદાર્થો
હલકી, ફિલ્ટર અને ફ્લેવરવાળી સિગારેટ બનાવવા માટે કંપનીઓ વચ્ચે હરીફાઈ ચાલી રહી છે. એટલે કે સિગારેટ જેટલી હળવી થાય છે તેટલી ઝડપથી તે ફેફસાને નષ્ટ કરે છે. સત્યમાં, સિગારેટ એ ભ્રષ્ટાચારનું ઉત્પાદન છે, જેમાં વૈજ્ઞાનિકો અને જાહેરાતો સમાન રીતે દોષિત છે. મશીન યુગ પહેલા એક વ્યક્તિ દિવસમાં 200 સિગારેટ બનાવી શકતો હતો. આજે એક મશીન 1 મિનિટમાં 20 હજાર સિગારેટ બનાવે છે. આમાં સાઈનાઈડ, રેડિયોએક્ટિવ આઈસોટોપ અને એમોનિયા જેવા લગભગ 600 પ્રકારના ઝેરી પદાર્થોનું મિશ્રણ કરવામાં આવે છે.
સરકારોએ સિગારેટને રોગચાળામાં ફેરવી દીધી
આવા ઝેરના ઉત્પાદન અને વેચાણ માટે લાયસન્સ આપીને સરકારો સૌથી મોટી ગુનેગાર છે. સરકારોએ સિગારેટને મહામારીમાં ફેરવી દીધી છે. ઉપરાંત, સિગારેટમાં કિરણોત્સર્ગી ઘટકો પણ હોય છે. દર વર્ષે 8 મિલિયન લોકો સિગારેટ પીવાથી મૃત્યુ પામે છે. સિગારેટના કારણે મૃત્યુ પામેલા દરેક વ્યક્તિ પાસેથી કંપનીઓ લાખો રૂપિયાનો નફો મેળવી રહી છે. તમાકુની ખેતીથી લઈને સિગારેટ બનાવવા સુધીની પ્રક્રિયા આબોહવા પરિવર્તનને વેગ આપે છે. તેની ખેતીમાં ઉપયોગમાં લેવાતા જંતુનાશકના કારણે પૃથ્વીનો નાશ થઈ રહ્યો છે. પૃથ્વી પર જીવન બચાવવા માટે તેના પર તાત્કાલિક પ્રતિબંધ મૂકવો જોઈએ.
સિગારેટના ઉત્પાદન પર દર વર્ષે 600 મિલિયન વૃક્ષો કાપવામાં આવે છે
- વાર્ષિક 6 લાખ કરોડ સિગારેટ પીવામાં આવે છે. જો તેઓને એક બીજાની ટોચ પર મૂકવામાં આવે છે, તો તેઓ પૃથ્વી પરથી સૂર્ય તરફ જશે અને પાછા આવશે. હજુ પણ એટલું બધું બાકી હશે કે ઘણી વખત તેઓ મંગળ પર આવી શકે છે.
- 15 કિમી પ્રતિ સેકન્ડ જેટલી લાંબી સિગારેટ પીવામાં આવે છે.
- દર વર્ષે સિગારેટના ઉત્પાદન પર 600 મિલિયન વૃક્ષો કાપવામાં આવે છે. ભારતમાં તમાકુની ખેતી 1962-2002 વચ્ચે 1700 હેક્ટર જંગલનો ઉપયોગ કરે છે.